مفهوم هزینه استهلاک در حسابداری چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

استهلاک در لغت به معنای فرسوده شدن، فرسایش و کهنگی ناشی از استفاده می‌باشد. همچنین استهلاک در حسابداری به این مفهوم است که، دارایی‌های ثابت هر واحد تجاری به مرور زمان و با استفاده، دچار کهنگی و فرسودگی و فرسایش(ناشی از استفاده به مرور زمان) می‌شوند و به تدریج فایده خود را از دست خواهند داد. در حسابداری سعی می‌شود این کاهش فایده رسانی در دارایی‌های ثابت به طریق و روشی منطقی و معقول شناسایی و محاسبه شود که به آن محاسبه هزینه استهلاک می‌گویند.

به عبارت ساده‌تر استهلاک همان کاهش ارزش اجتناب‌ناپذیر برای هر دارایی می‌باشد و در تعریف دیگر، استهلاک سرشکن کردن ارزش یک دارایی به عمر مفید آن است.

با دروسا حساب تا پایان این مقاله همراه باشید.

عوامل موثر در استهلاک دارایی‌ها

1. فرسوده شدن در اثر استفاده از دارایی
2. گذشت زمان
3. اشتباهات اپراتورها
4. نداشتن کیفیت و مرغوبیت دارایی
5. محدودیت زمانی(تاریخ انقضا)

مفاهیم مرتبط با استهلاک دارایی ها

• عمر مفید دارایی چیست؟ مدت زمانی که انتظار می‌رود بتوان از دارایی ثابت استفاده کرد.
• بهای تمام شده دارایی چیست ؟ بهای خرید یا بهای ساخت یک دارایی را بهای تمام شده آن دارایی می‌نامند.
• ارزش اسقاط دارایی چیست ؟ مبلغی که پیش‌بینی می‌شود در پایان عمر مفید بتوان آن دارایی را به فروش رسانید.
• برای محاسبه استهلاک از چه آیتم هایی استفاده می شود؟
  1) ارزش واقعی آن دارایی( بهای تمام شده )
  2) ارزش اسقاط آن دارایی
  3) تخمین عمر مفید آن دارایی
• استهلاک دارایی ها از چه زمانی محاسبه می شود ؟
  بر طبق بند ۵ استاندارد حسابداری شماره ۱۱ فرایند استهلاک دارایی ثابت مشهود از موقعی که دارایی آماده بهره برداری شده ،شروع می‌شود
  و همچنین در بند ۵۱ استاندارد حسابداری شماره ۱۱ آمده است استهلاک دارایی از هنگام آماده شدن آن برای استفاده یعنی هنگامی که آن دارای در مکان و شرایط لازم برای بهره برداری است، شروع می گردد.

هزینه استهلاک

روش های محاسبه استهلاک دارایی ها:

الف) روش استهلاک خط مستقیم
ب) روش استهلاک کاهشی یا نزولی
ج) روش استهلاک واحدهای تولید

الف) روش استهلاک خط مستقیم

این روش ساده ترین روش محاسبه استهلاک دارایی‌ها می‌باشد و بیشتر برای واحدهای تجاری کوچک مناسب است که هر سال در طول عمر مفید دارایی مربوطه، مبلغ مشخصی را از آن دارایی کسر می‌نمایند.

فرمول:
هزینه استهلاک=سالهای عمر مفید دارایی/(ارزش اسقاط آن دارایی_ بهای تمام شده دارایی)

ب) روش استهلاک نزولی یا کاهشی

در این روش و محاسبه، هزینه استهلاک در سال‌های اول بیشتر است و باگذشت زمان کاهش می‌یابد. این روش برای دارایی‌هایی کاربرد دارد که سال‌های اول ارزش بالاتری دارد و به مرور زمان ارزش و کارآیی آن‌ها کاهش می‌یابد.

به عنوان مثال تجهیزاتی که مرتبط با تکنولوژی هستند در این گروه قرار می‌گیرند.

یعنی با گذشت زمان و با ورود تکنولوژی‌های جدید این تجهیزات کاربرد خود را از دست می‌دهند. در این روش یک نرخ ثابت برای محاسبه استهلاک در نظر گرفته می شود.

فرمول:

هزینه استهلاک =نرخ استهلاک×( استهلاک انباشته دارایی_بهای تمام شده دارایی)

ج) روش استهلاک واحدهای تولید:

این روش اصولاً برای واحدهای تولیدی مناسب و کارآمد است که میزان تولید آنها بالاست و هزینه استهلاک بالایی برای تجهیزات و ماشین آلات خود متصور شده‌اند.

به عبارت ساده‌تر هزینه استهلاک بر مبنای خروجی که آن دارایی تولید می کند،محاسبه می گردد.

فرمول:

استهلاک هر واحد تولید= میزان تولید/ (ارزش اسقاط دارایی – بهای تمام شده دارایی)

هزینه استهلاک دوره= هزینه استهلاک هر واحد تولید×تعداد تولید