آنچه درباره فرار مالیاتی باید بدانیم!

امروزه یکی از مسائلی که همواره در حوزه مالیاتی مطرح است اصطلاح فرار مالیاتی می باشد شاید شما به کرات با این اصطلاح برخورد داشته اید اما بیشتر ما فقط می دانیم که فرار مالیاتی یک تخلف و یک رفتار غیر قانونی است اما باید بدانیم که منظور از فرار مالیاتی چیست و چه طبقاتی به همراه دارد؟

آیا انجام عملیاتی که فرار مالیاتی به حساب می اید برای حسابداران و حسابرسان نیز جرم محسوب می شود؟ ما در این مطلب قصد داریم به مقوله فرار مالیاتی، دلایل آن، جرم و مجازات فرار مالیاتی بپردازیم.

با دروساحساب همراه باشید تا هر آنچه درباره فرار مالیاتی از لحاظ قانونی لازم است بدانید را بیاموزید.

 

فرار مالیاتی چیست؟

به هرگونه تلاش و فعالیت غیر قانونی و حتی قانونی با هدف پرداخت نکردن مالیات یا کمتر پرداخت کردن مالیات ،که موجب می‌شود مالیات به درستی پرداخت نشود، فرار مالیاتی گفته می‌شود.

پس فرار مالیاتی در کل به دو صورت میباشد:

• تلاش در جهت پرداخت نکردن هرگونه مالیات
• تلاش در جهت کمتر پرداخت کردن مالیات

 

که به شیوه‌هایی مانند نشان ندادن منابع درآمدی مشمول مالیات و مخفی کردن اطلاعات فعالیت های درآمدی توسط برخی مودیان انجام می شود.

در قانون مالیات‌های مستقیم در ماده ۲۰۱ به تعریفی از فرار مالیاتی پرداخته شده است که البته این یک تعریف کلی است و بسیاری از مضامین انجام فرار مالیاتی را در بر نمی گیرد مانند اعمالی که سبب عدم پرداخت کلی مالیات می شود مانند جعل سند و غیره.

 

 

ماده ۲۰۱ قانون مالیات های مستقیم:

در ماده 201 قانون مالیات های مستقیم گفته شده هرگاه مودی به قصد فرار از مالیات از روی علم و عمد به ترازنامه و حساب سود و زیان یا به دفاتر و اسناد و مدارکی که برای تشخیص ‌مالیات ملاک عمل می‌باشد و برخلاف حقیقت تهیه و تنظیم شده است استناد نماید یا برای سه سال متوالی از تسلیم اظهارنامه مالیاتی و ترازنامه و‌حساب سود و زیان خودداری کند علاوه بر جریمه‌ها و مجازات‌های مقرر در این قانون از کلیه معافیت‌ها و بخشودگی‌های قانونی در مدت مذکور‌  محروم خواهدشد.

از لحاظ اقتصادی فرار مالیاتی باعث می‌شود درآمدها در جامعه به درستی شناسایی نشده و به تبع آن مالیات این درآمدها هم پرداخت نشود و اهداف مالیاتی کشور به درستی اجرا نگردد و در نهایت درآمدها در جامعه به نحو صحیح توزیع نشود و ثروت در دست گروه های کوچک و خاصی  انباشته شود و شکاف طبقاتی بزرگی به وجود بیاید.

 

دلایل فرار مالیاتی:

در برخی مواقع افزایش نرخ‌های مالیاتی سبب می شود افراد در سرمایه گذاری دچار بی‌انگیزگی شود و همین امر زمینه‌ساز فرار مالیاتی می‌شود پس دولت ها هنگام وضع قوانین و نرخ‌های جدید باید تمام جوانب را مورد بررسی قرار دهند اما به طور کلی دلایلی که زمینه‌ساز فرار مالیاتی هستند عبارتند از :

• وجود معافیت های متنوع
• ابهام و پیچیدگی قوانین و فرایندهای مالیات
•  عدم اعتماد مردم به پرداخت مالیات و کارایی مالیات در جامعه
• اشکالات ساختار اقتصادی
• نبود نظام اطلاع رسانی مالیاتی
• عدم تنوع پایه های مالیاتی
• و غیره

 

جرم فرار از مالیات:

برای مبارزه و مقابله با این پدیده در قانون مالیات‌های مستقیم در ماده ۲۷۴ این قانون به جرم انگاری آن پرداخته شده است(جرم انگاری پدیده سازنده ولی در عین حال بازدارنده می باشد .)
ماده ۲۷۴قانون مالیاتهای مستقیم:

موارد زیر جرم مالیاتی محسوب می‌شود و مرتکب یا مرتکبان حسب ‌مورد، به مجازات‌های درجه شش محکوم می‌گردند:

1. تنظیم دفاتر، اسناد و مدارک خلاف واقع و استناد به آن
2. اختفای فعالیت اقتصادی و کتمان درآمد حاصل از آن
3. ممانعت از دسترسی مأموران مالیاتی به اطلاعات مالیاتی و اقتصادی خود یا اشخاص ثالث در اجرای ماده (۱۸۱) این قانون و امتناع از انجام تکالیف قانونی مبنی‌ بر ارسال اطلاعات مالی موضوع مواد(۱۶۹) و (۱۶۹ مکرر) به سازمان امور مالیاتی کشور و وارد کردن زیان به دولت با این اقدام
4.  عدم انجام تکالیف قانونی مربوط به مالیات‌های مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده در رابطه با وصول یا کسر مالیات مودیان دیگر و ایصال آن به سازمان امور مالیاتی در مواعد قانونی تعیین‌شده
5. تنظیم معاملات و قراردادهای خود به نام دیگران، یا معاملات و قراردادهای مودیان دیگر به نام خود برخلاف واقع
6. خودداری از انجام تکالیف قانونی درخصوص تنظیم و تسلیم اظهارنامه مالیاتی حاوی اطلاعات درآمدی و هزینه‌ای در سه‌ سال متوالی
7. استفاده از کارت بازرگانی اشخاص دیگر به منظور فرار مالیاتی

 

تبصره۱- اعمال این مجازات نافی اعمال محرومیت‌های مندرج در قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد مصوب ۱۳۹۰/۰۸/۰۷ مجمع تشخیص مصلحت نظام نیست.

تبصره۲- اعلام جرائم و اقامه دعوی علیه مرتکبان جرائم مزبور نزد مراجع قضائی از طریق دادستانی انتظامی مالیاتی و سایر مراجع قانونی صورت می‌پذیرد.

 

 

مجازات جرایم مالیاتی:

مرتکبان فرار مالیاتی چنانچه شخص حقوقی باشد بر طبق ماده ۲۷۵ مالیاتهای مستقیم مجازات می‌شوند.

ماده ۲۷۵قانون مالیاتهای مستقیم:

چنانچه مرتکب هریک از جرائم مالیاتی شخص حقوقی باشد، برای مدت شش‌ماه تا دوسال به یکی از مجازات‌های زیر محکوم می‌شود:

1ـ ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی

2ـ ممنوعیت از اصدار برخی از اسناد تجاری

 

تبصره- مسوولیت کیفری شخص حقوقی مانع از مسوولیت کیفری شخص حقیقی مرتکب جرم نمی‌باشد.

 

اما باید بدانید که قانونگذار برای حسابداران و حسابرسان، ماموران مالیاتی و …. که در ارتکاب جرم مالیاتی( فرار مالیاتی) مشارکت و معاونت داشته اند نیز مجازات در نظر گرفته است.

چنانچه هریک از حسابداران، حسابرسان و همچنین موسسات حسابرسی، مأموران مالیاتی و کارکنان بانکها و موسسات مالی و اعتباری در ارتکاب جرم مالیاتی معاونت نمایند و یا تخلفات صورت گرفته را گزارش نکنند به حداقل مجازات مباشر جرم محکوم می‌شوند. مجازات معاونت سایر اشخاص طبق قانون مجازات اسلامی تعیین می‌شود.

و همینطور باید بدانیم بر طبق ماده ۲۷۷ قانون مالیات های مستقیم :

مرتکب یا مرتکبان جرائم مالیاتی علاوه بر مجازات‌های مقرر در مواد(۲۷۴) تا (۲۷۶) این قانون، مسوول پرداخت اصل مالیات و جریمه‌های متعلق قانونی که تا مهلت مقرر در ماده (۱۵۷) این قانون مطالبه نشده باشد و همچنین ضرر و زیان وارده به دولت با حکم مراجع صالح قضائی می‌باشند.

 

نکته: اشنایی با مواد قانونی واستفاده از تجربه دیگران  به شما کمک میکند که خواسته یا ناخواسته ،عمدا یا سهوا دچار گرفتاری های مالیاتی نشوید .اما همیشه بهتر است از مشاوره وکلاسهای اموزشی وتجارت افراد توانا در حوزه مالی بهرمند باشید.

 

سخن آخر

در این مقاله سعی کردیم شما را با مفهوم فرار مالیاتی و دلایل، جرم انگاری و مجازات های آن و همچنین ماده های قانونی مرتبط با آن آشنا سازیم.امیدواریم که این مقاله برای شما مثمرثمر باشد.

حتما نظراتتون را با ما درمیان بگذارید.